تجهیزات و فرآیندهای مربوط به پیش تصفیه و تصفیه اولیه و راه اندازی صحیح آنها عاملی کلیدی برای عملکرد مناسب فرآیندهای معمول تصفیه ثانویه و تجهیزات مربوط به مدیریت لجن تولیدی می باشد. یکی از کارکردهای اصلی این تجهیزات جدا نمودن آشغال ها و حذف دانه ها (شن و ماسه)، چربی ها، مواد جامد حل شده و سایر موارد مضر برای فرآیندهای تصفیه بیولوژیکی و آسیب رسان به تجهیزات تصفیه خانه می باشد.

با وجود آن که راه اندازی اغلب این تجهیزات تنها توسط یک دکمه صورت می گیرد، انجام تست های اولیه و بازرسی های دقیق و مناسب این واحد ها موجب پیشگیری از بروز مشکلات متعدد در زمان راه اندازی تصفیه خانه فاضلاب می شود. راه اندازی مناسب و مطلوب سیستم های پیش تصفیه، تصفیه اولیه و تجهیزات کلرزنی کمک شایانی به اطمینان از بالا رفتن راندمان راه اندازی و کلی سیستم خواهد کرد.

در اینجا راه اندازی این تجهیزات را با توجه به اهداف کلی تعیین شده برای تصفیه خانه را مورد بررسی قرار می دهیم. اصول ذکر شده در این دفترچه راهنما به صورت کلی بوده و فارغ از ویژگی ها و خصوصیات منحصر به فرد موجود در هر تصفیه خانه، برای تمامی این واحدها قابل استفاده می باشد. برای درک بهتر مطالب و حصول نتیجه بهتر، مطالعه و فراهم نمودن شرایط ذکر شده در دفترچه راهنمای” آماده سازی برای راه اندازی یک تصفیه خانه فاضلاب ” ضروری می باشد.

آشغال گیرها

هدف اصلی استفاده از آشغال گیرها حذف و خارج نمودن ضایعات بزرگ موجود در فاضلاب که باعث ایجاد اختلال در عملکرد پمپ ها و سایر تجهیزات مکانیکی می گردند، می باشد.

آشغال گیرها به دو صورت دستی و مکانیکی تمیز می شوند که در هر دو مورد آشغال های جمع‌آوری شده در نهایت به روش های مختلفی مانند دفن یا سوزاندن از سیستم دفع می شوند. در برخی موارد آشغال جمع آوری شده پس از قرار گرفتن در دستگاه های خردکن به جریان ورودی فاضلاب بازگردانده می شوند. زباله های ریخته شده در اطراف آشغال گیرها باید به صورت منظم و دوره ای برای جلوگیری از بروز حوادث و کاهش مشکلات مربوط به حشرات موذی و بوی نامطبوع، جمع آوری شوند.

بازرسی و تست های اولیه

دو عمل بسیار مهم در رابطه با آشغال گیرهای میله ای که به صورت دستی تمیز می شوند عبارتند از انجام بازرسی های دقیق و اطمینان از نصب صحیح آن و تعیین جدول زمان بندی دوره ای و منظم برای تمیز نمودن آن.

بازرسی آشغال گیرهای میله ای که به صورت مکانیکی تمیز می شوند نیز برای حصول اطمینان از نصب صحیح و عملکرد مناسب، مناسب بودن بازه زمانی عملکرد آن با توجه به دفترچه راهبری ارائه شده از سوی تامین کننده تجهیز و روانکاری مناسب بخش های دوار لازم می باشد.

زمانی که سیستم آشغال گیر آماده ی انجام تست های اولیه شد، باید بوسیله دست یا در صورت امکان توسط نیروی الکتریکی یک سیکل کامل را طی کند تا نحوه عملکرد کلی و تمیز نمودن آن به طور کامل بررسی گردد. هم چنین چک نمودن کلید اضافه بار (Overload Switch) آشغال‌گیر برای جلوگیری از صدمه رسیدن به سیستم در زمان های بحرانی، بسیار مهم می باشد. سپس تجهیز باید برای مدت 3 تا 4 ساعت در مدار قرار گیرد تا نحوه ی عملکرد و آمپر مصرفی آن به صورت کامل مشاهده و ثبت شود.

راه اندازی

در هنگام راه اندازی تصفیه خانه، آشغال گیرهایی که به صورت دستی تمیز می شوند نیاز به مراقبت و بررسی بیشتری دارند، چرا که ممکن است در این زمان حجم بسیار زیادی از آشغال در سیستم جمع آوری انباشته شود. گرفتگی در آشغال گیرها موجب انباشته شدن و در نتیجه  بی هوازی شدن فاضلاب در سیستم جمع آوری می گردد. با رفع گرفتگی به دلیل ورود ناگهانی این بار آلودگی به سیستم، شوک بزرگی به تصفیه خانه وارد خواهد شد. در صورتی که پیش‌بینی می شود در زمان های خاصی میزان این آشغال ها از حد معمول بیشتر باشد، برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی نیاز به افراد بیشتری برای تمیز نمودن آشغال گیرها خواهد بود.

آشغال گیرهایی که به صورت مکانیکی تمیز می شوند کمتر دچار گرفتگی می شوند. اما ممکن است در برخی مواقع آشغال هایی به همراه فاضلاب وارد سیستم شود که این آشغال گیرها نیز قادر به دفع آن ها نباشند، لذا انجام بازرسی های دوره ای و مدون برای رفع این قبیل مشکلات باید به صورت از پیش تعیین شده در دستور کار اپراتورها یا سایر اشخاص مربوطه قرار گیرد. بسته به جهت چرخش مکانیسم تمیزکننده آشغال گیر، شیارهای موجود در آشغال گیر ممکن است به دلیل جمع شدن آشغال ها در کف آشغال گیر دچار گرفتگی شوند.

با وجود آن که احتمال رخ دادن این اتفاق بسیار پایین می باشد اما انجام بازرسی های پیشگیرانه، به خصوص در زمان راه اندازی لازم است. بررسی عملکرد صحیح اسکرابر که وظیفه جمع آوری آشغال ها از شیارها را بر عهده دارد نیز از دیگر نکات کلیدی مربوط به راه اندازی آشغال گیرهای مکانیکی می باشد. اگر اسکرابر وظیفه خود را به درستی انجام ندهد آشغال ها مجددا به فاضلاب برگردانده خواهند شد. در طول زمان راه اندازی برای اطمینان از تمیز شدن صحیح آشغال گیر، هماهنگی مناسب بین اجزا، سفت بودن تمام اتصالات و پیچ ها و نبود لرزش در سیستم، آشغال گیر باید به صورت مرتب مورد بازرسی قرار گیرد.

 تجهیزات خردکن

آشغال های بزرگ باقی مانده در آَشغال گیر تا زمانی که برای عبور از دهانه ی آشغال گیر و ورود به تصفیه خانه به اندازه کافی کوچک نشده باشند، توسط این تجهیزات خرد می شوند. خردکن‌ها آشغال های موجود را به قدری ریز می کنند که مشکلی را برای پمپ ها و سایر تجهیزات مکانیکی به وجود نیاورند. از دیگر مزایای خردکن ها می توان به کاهش بو در آشغال گیرها و کاهش کف ناشی از برگشت مواد جامد در هاضم های بی هوازی اشاره نمود.

بازرسی و تست های اولیه

خردکن ها نیز همانند آشغال گیرها بایستی مطابق با دستورالعمل های ارائه شده توسط تامین کننده ی تجهیز نصب شوند. روانکاری صحیح، تنظیم و تراز نمودن مناسب و تمیزکاری کافی از موارد مهمی می باشند که برای یک خردکن باید مورد بررسی قرار بگیرند. قبل از راه اندازی باید از کافی بودن میزان روان کننده ها و سالم بودن آژیرهای هشدار خطر و اضافه بار سیستم اطمینان حاصل نماییم.

پس از بازرسی و اطمینان از مناسب بودن نحوه ی نصب سیستم، برای بررسی تنظیم بودن و تمیز شدن کامل، تجهیز باید یک سیکل کامل را توسط چرخانده شدن به وسیله دست یا نیروی الکتریکی طی کند. در انتها، خردکن به مدت 3 تا 4 ساعت و برای انجام بررسی های دیگری از قبیل میزان لرزش، گرم شدن، سر و صدا و اندازه گیری آمپر مصرفی و ثبت آن ها، در مدار قرار خواهد گرفت.

راه اندازی

در حین راه اندازی بازرسی مداوم تجهیزات خردکن کمک شایانی به محافظت از تیغه های آن‌ها می نماید. برای این منظور اکثر واحدها دارای بخش هایی برای جدا کردن سنگ ها، فلزات و سایر مواد سخت می باشند. این واحدها نیز باید به صورت منظم و در فواصل زمانی مناسب تمیز و تخلیه شوند. برای کاهش حوادث و خطرات احتمالی منطقه قرارگیری خردکن ها باید همواره تمیز نگه داشته شود.

مخازن دانه گیری

هدف اصلی استفاده از مخازن دانه گیری حذف شن و ماسه، سنگریزه ها و مواد غیرآلی سنگین می باشد. مخازن دانه گیری موجب حذف سریع این مواد شده و در نتیجه از تجهیزات مکانیکی در مقابل سایش محافظت می کند، از ایجاد رسوب در لوله ها، کانال ها و مجاری آب جلوگیری می‌کند و باعث کاهش میزان ورود مواد غیرآلی به واحدهای فرآیندهای بیولوژیکی می شوند.

دانه گیرهای ثقلی غالبا مستطیلی شکل هستند و برای حذف دانه ها متکی به سرعت فاضلاب عبوری از مخزن می باشند. سرعت این جریان معمولا با استفاده از آبراه های مناسب، اوریفیس‌ها و ناودانی در 01/0 متر بر ثانیه نگه داشته می شود. این سرعت به مواد غیرآلی سنگین تر اجازه ته نشینی و خروج از سیستم به صورت دستی یا مکانیکی را می دهد و حجم مواد آلی معلق نیز کاهش می یابد.

اکثر دانه گیرهای معمول از دیفیوزرها یا پروانه ها برای ایجاد جریانی چرخشی با سرعت کنترل شده ای در سیال استفاده می کنند که این کار باعث می شود تا مواد غیرآلی سنگین تر پایین این جریان چرخشی ته نشین شده و مواد آلی به صورت معلق باقی بمانند. سرعت این جریان چرخشی توسط دبی و سرعت انتشار هوای دیفیوزرها، پروانه ها یا شکل مخزن دانه گیری کنترل می شود. برخی از دانه گیرها به جای سرعت کنترل شده، وابسته به ابزار مکانیکی حذف کننده می باشند.

برخی از آن ها از یک چنگک شیب دار مستغرق برای جداسازی و  معلق نمودن مجدد مواد آلی سبک تر از مواد غیرآلی استفاده می کنند. نوع دیگر آن ها با بهره گیری از اصول مربوط به نیروی گریز از مرکز اقدام به جداسازی مواد می کنند. هر دوی این مخازن دانه گیری، عمل جداسازی و دسته بندی مواد ته نشین شده را با راندمان بهتری نسبت به دانه گیرهای کنترل کننده سرعت انجام می دهند.

بازرسی و تست های اولیه

بازرسی و انجام تست های اولیه برای مخازن دانه گیری با توجه به تجهیزات مکانیکی به کار رفته در آن ها، متفاوت می باشد.

بازرسی دانه گیرهای ثقلی شامل بررسی نوع و کیفیت ساخت مخزن و چک نمودن تجهیزات اندازه گیری جریان و نصب صحیح آن ها می باشد.

دانه گیرهای دارای جریان چرخشی باید از حیث نوع و کیفیت ساخت و باقی نماندن آشغال و زباله در مخزن پس از ساخت، مورد بررسی قرار گیرند. تجهیزات چرخان نیز مانند بلوئرها (دمنده ها) و موتورها نیز از لحاظ نصب صحیح، استقرار درست و محکم و روانکاری به اندازه کافی مورد بررسی قرار بگیرند.

دانه گیرهای مکانیکی بایستی کاملا مطابق با دستورالعمل های سازنده یا تامین کننده آن نصب شوند. دستورالعمل ارائه شده از سازنده یا تامین کننده نیز باید دارای چک لیستی برای بررسی تجهیزات باشد. در حالت کلی بررسی مناسب بودن میزان و نوع روانکار بسیار حائز اهمیت می‌باشد. تمامی فواصل و ترازهای سیستم باید به دقت بررسی شده و دستگاه بوسیله دست یا نیروی الکتریکی چرخانده شود تا یک سیکل کامل را چک کند. سپس واحد باید برای مدت زمان 3 الی 4 ساعت در مدار قرار گرفته شود تا مواردی همچون داغ شدن بیش از حد موتور، تجهیزات ایمنی، نصب صحیح حفاظ ها، میزان لرزش و صدای سیستم و نصب مورد بررسی قرار گیرد.

بخش دیگر دانه گیر که نیاز به بازرسی و تست اولیه دارد، مکانیزم حذف دانه ها می باشد. این مکانیزم نیاز به بررسی در بخش های نحوه ی استقرار و نصب، نوع روانکار و نحوه ی روانکاری، رعایت فواصل و ترازها دارد. قبل از بهره برداری از این بخش باید تست اولیه ای از موتور الکتریکی آن (روانکاری صحیح، سالم بودن خود موتور و آمپر مصرفی) صورت گیرد.

راه اندازی

در طول مرحله راه اندازی دانه گیر باید به صورت منظم برای اطمینان از عملکرد صحیح حذف کننده دانه ها، مورد بازرسی قرار بگیرد. ممکن است نیاز باشد تا در زمان راه اندازی تناوب عملیات حذف دانه ها به دلیل انباشتگی بیش از حد آن ها در سیستم جمع آوری، در حالتی بیشتر از حد معمول قرار داده شود.

واحد شناوری

شناوری واحدی می باشد که در آن ذرات معلق و محلول بر روی سطح آب شناور می شوند و سپس به صورت دستی یا مکانیکی از سیستم حذف می شوند. ذرات  موجود در آب بوسیله حباب های آب شناور می شوند و سپس با چسبیدن به ذرات معلق و محلول دیگر باعث شناور شدن آن ها در سطح آب می شوند. از واحدهای شناوری برای تغلیظ لجن نیز استفاده می شود.

مخازن شناورسازی به سه دسته ی شناور سازی با هوا، شناور سازی با هوای محلول و شناورسازی با خلا طبقه بندی می شوند. نتیجه نهایی در هر سه سیستم یکسان می باشد و شامل وارد کردن حباب های هوا به درون سیال، برای تشکیل لایه ی شناوری از کف می باشد. در تانک‌های شناورسازی با هوا برای وارد نمودن حباب های هوا به سیال و تشکیل لایه ی شناور کف، از دیفیوزرهای هوادهی یا پروانه ها استفاده می شود.

در واحدهای شناورسازی با هوای محلول، هوا زمانی به فاضلاب اضافه می شود که فاضلاب تحت فشار می باشد. در اینجا سیال بوسیله هوا فوق اشباع می شود و سپس به مخزن دیگری با فشار اتمسفریک وارد می گردد. کاهش سطح فشار موجب می شود تا حباب هایی در طول حجم مایع تولید شود و تشکیل لایه شناور کف کمک کند.

اصول مورد استفاده در واحدهای شناورسازی خلا نیز مانند واحدهای هوای محلول می باشد. اما در این واحدها هوا در یک مخزن با فشار اتمسفریک به فاضلاب اضافه می شود و بوسیله هوا فوق اشباع می گردد. سپس فاضلاب به مخزن دیگری که خلا در آن وجود دارد برده می شود و در نتیجه با کاهش فشار حباب ها تشکیل می شوند و این امر منتج به تشکیل لایه شناور کف می گردد.

بازرسی و تست های اولیه

بازرسی و تمیز نمودن مخازن شناورسازی پس از اتمام مراحل ساخت از نکات مهم در مورد این تجهیز می باشد. مواردی که بایستی مورد بررسی دقیق گیرند عبارتند از بازرسی نصب صحیح خطوط هوا، شیرها و پمپ ها در صورتی که واحد شناورسازی از نوع مخازن خلا یا تحت فشار باشد. موارد مورد بررسی در مخازن شناورسازی با هوا عبارتند از نصب صحیح پروانه و موتور یا خطوط هوا، دیفیوزرها و بلوئرها.

فارغ از نوع مخازن شناورسازی، مکانیزم های دفع لجن می بایست برای مواردی مانند مناسب بودن فواصل و تراز بودن آن ها و روانکاری مناسب و مطابق با دستورالعمل های سازنده، مورد بررسی قرار گیرد.

قبل از در مدار قرار دادن شناور ساز برای مدت زمان 3 الی 4 ساعت، واحد دفع لجن می بایست یک سیکل کامل را طی نموده و از تنظیم بودن و عملکرد صحیح آن (تنظیم بودن فواصل، تنظیم بودن بخش های دوار و مناسب بودن عمق مستغرق چنگک ها) اطمینان حاصل نمود. پمپ های فشار یا خلا نیز باید برای نصب محکم و صحیح، عملکرد روان، داغ نشدن بیش از حد، لرزه و صدای غیرطبیعی و … مورد بازرسی قرار گیرند. آمپر مصرفی و فشار پمپ ها نیز باید به دقت بررسی و ثبت شود.

راه اندازی

در خلال راه اندازی واحد، برای اطمینان از عملکرد درست مکانیزم جمع آوری (Skimming) و بیش از حد بزرگ یا قطور نشدن لایه ی کف تشکیل شده، باید به صورت منظم بازرسی صورت پذیرد.

مخازن ته نشینی

مخازن ته نشینی غالبا تنها برای تصفیه اولیه فاضلاب مورد استفاده قرار نمی گیرند و از دیگر کاربردهای آن ها می توان به فرآیندهای تصفیه ثانویه مانند لجن فعال و صافی های چکنده اشاره نمود. هدف استفاده از مخازن ته نشینی اولیه حذف ذرات جامد بزرگ معلق و مواد شناور از فاضلاب، پیش از تخلیه به واحدهای تصفیه ثانویه یا آب های سطحی می باشد. مخازن ته‌نشینی اولیه به طور موثری 65-50 درصد از ذرات جامد معلق و 40-25 درصد BOD₅ را از فاضلاب های خانگی حذف می کند.

نوع ثانویه مخازن ته نشینی، وظیفه تصفیه پساب های بیولوژیکی واحد را بر عهده دارد. عملکرد این مخازن مانند مخازن نوع اولیه می باشد با این تفاوت که بارگذاری سطحی و حجم لجن در آن ها معمولا کمتر از نوع اولیه می باشد. مخازن ته‌نشینی میانی در میان صافی چکنده و برای افزایش بازدهی مورد استفاده قرار می گیرند و عملکردی مشابه با مخازن اولیه و ثانویه دارا می باشند.

بازرسی و تست های اولیه

بازرسی و انجام تست های اولیه برای زلال سازهای اولیه بسیار مهم می باشد چرا که این تجهیز یک واحد اصلی در تصفیه خانه می باشد و دارای بخش های مکانیکی زیادی می باشد که در طول عملکرد خود به صورت مستغرق می باشند. خطوط لوله و مخزن آن باید عاری از هرگونه جسم خارجی و آشغال باشد. عملکرد روان تمام دریچه های کنترلی و شیرها، استقرار صحیح آن ها و مکانیزم جمع آوری لجن (تراز بودن، مناسب بودن فواصل و روانکاری مناسب) باید مورد بررسی قرار بگیرد. بررسی تجهیزات دوار (نصب محکم و مناسب، تنظیم بودن بخش دوار، فواصل، تجهیزات ایمنی و روانکاری) و سطح سرریزها از دیگر نکات مهم است.

 سیستم برای مدت زمانی در حدود 3 الی 4 ساعت باید در مدار قرار گیرد تا فاضلاب به طور کامل وارد آن شود. در این زمان موتورها باید از نظر داغ نشدن بیش از حد، داشتن سروصدا و لرزش های غیرعادی و اندازه گیری و ثبت آمپر مصرفی مورد بررسی قرار گیرند. عملکرد تجهیزات مربوط به جمع آوری و حذف کف موجود نیز باید به دقت بررسی شود.

راه اندازی

در زمان راه اندازی زلال ساز اولیه، لجن خامی که بر اساس نتایج آزمایش های مربوط به جامدات کلی یا معلق دارای 4 تا 8 درصد ذرات جامد خشک باشد، باید از زلال ساز (مخزن ته نشینی) خارج شود. معمولا نمونه برداری لجن خام از مخزن (گودال) لجن و قبل از پمپاژ صورت می‌گیرد. لجن در مخزن (گودال) مخلوط می شود و نمونه مستقیما از چاه برداشته می شود. در بعضی موارد نمونه برداری از دریچه های لوله ها در نزدیکی پمپ های لجن یا از خود پمپ صورت می‌گیرد.

در زمان انجام پمپاژ به هاضم ها، لجن باید تا جای ممکن غلیظ باشد و سرعت برداشت (پمپاژ) لجن نیز برای جلوگیری از ورود آب به لجن، تا جای ممکن باید پایین باشد. پس از حذف نمودن لجن موجود، میزان دانه های در آن نیز باید مورد بررسی قرار بگیرد. در صورتی که مقدار آن ها قابل توجه باشد، حذف بیشتر آن ها (دانه گیری بیشتر) و بررسی تجهیزات دانه‌گیری ضروری می باشد.

پرسنل بهره بردار در زمان عملکرد زلال ساز باید آموزش ببینند و با برنامه زمانی مناسبی اقدام به پمپاژ لجن در زمان راه اندازی و عملکرد عادی سیستم نمایند. زمانی که با بازرسی بصری صورت گرفته، لجن رقیق به نظر رسید (زیاد بودن مقدار آب) پمپاژ باید متوقف شود. با وجود آن که آزمایش ذرات جامد تنها ابزار دقیق برای برای اندازه گیری چگالی لجن می باشد، اما برای کنترل و نظارت بر روی عملکردهای معمول پمپاژ بسیار کند و زمان بر می باشد.

بسیاری از اپراتورها برای بررسی سریع از آزمایش گریز از مرکز استفاده می کنند در حالی که اغلب اپراتورهای با تجربه به صورت چشمی عمق لجن می توانند تشخیص بدهند که چگالی لجن برای پمپاژ مناسب است یا خیر. عمق ظاهری لجن به اپراتور برای تخمین حجم لجن و زمان مورد نیاز برای پمپاژ آن کمک می کند. نمونه برداری و انجام آزمایشات در آزمایشگاه درستی تشخیص اپراتور را نشان می دهد و هم چنین برای ثبت اطلاعات عملکرد تصفیه خانه ضروری می باشد. سایر آزمایشات مورد نیاز برای تصفیه خانه عبارت است از DO، BOD، ذرات جامد معلق و ذرات قابل ته نشینی. دفترچه راهنمای بهره برداری و تعمیر و نگه داری تصفیه خانه باید شامل لیستی از آزمایش های مورد نیاز برای زلال ساز باشد.

سه مشکل اساسی در بهره برداری که بر روی عملکرد مخازن ته نشینی تاثیر گذار است، تغلیظ بیش از حد لجن، بی هوازی شدن لجن و اتصال کوتاه (SHORT CIRCUITING) می باشند.      

1. یکی از دلایل عملکرد نامنظم تجهیزات دفع (حذف) لجن، تغلیظ بیش از حد لجن می باشد. پس از انجام بازرسی های لازم و اطمینان از نبود نقص در عملکرد سیستم‌های مکانیکی، باید شروع به انجام مراحل دفع لجن غلیظ شده نمود. برای جلوگیری از بروز و حل این مشکل باید دفع لجن و نظارت بر آن در فواصل زمانی کوتاه تری صورت گیرد. در صورت وجود امکان آسیب رسیدن به تجهیزات، خالی کردن آب مخازن و دفع لجن باید به صورت دستی انجام شود.
2. اگر لجن به صورت منظم و مناسب از سیستم دفع نشود، بی هوازی خواهد شد که از نشانه های آن بویی شبیه به تخم مرغ فاسد و رشد پتوی لجن می باشد. در چنین مواقعی یکی از راه حل ها، کلرزنی محتویات زلال ساز برای کاهش بو و به تعویق انداختن فرآیند تجزیه فاضلاب در زمان انجام اقدامات اصلاحی برای رفع مشکل می باشد. کلرزنی محتویات زلال ساز باید با دقت فراوانی صورت گیرد، چرا که ممکن است بر روی فرآیندهای بیولوژیکی پیش رو تاثیرگذار باشد. در صورت عدم وجود اشکال در تجهیزات مکانیکی باعث رفع و پیشگیری از بروز چنین مشکلاتی خواهد شد.
3. اتصال کوتاه از دیگر مشکلاتی می باشد که ممکن است در زمان راه اندازی رخ دهد. این اتفاق زمانی مشاهده می شود که ناحیه ای با سرعت زیاد در مخزن وجود داشته باشد و از نشانه های آن می توان به بالا آمدن لجن، وجود ذرات لجن در پساب خروجی و فاضلاب بی هوازی اشاره نمود. معمولا استفاده از بافل های مناسب، نوع و ارتفاع سرریز و نوع طراحی ورودی، بوسیله ایجاد تغییر در رژیم جریان زلال ساز باعث پیشگیری یا کاهش این مورد می شود.

کلرزنی

کلر گازی سنگین تر از هوا، به شدت سمی و خورنده در فضای مرطوب می باشد. این گاز باعث تحریک غشاهای مخاطی بینی، حلق، ریه ها شده و قرار گرفتن بیش از حد در معرض آن می تواند منجر به مرگ شود. تمام افرادی که به نوعی با کلر سروکار دارند باید از این نکات آگاه باشند. آموزش اپراتور باید شامل آگاه سازی آن ها از این خطرات، استفاده از تجهیزات اضطراری و کیت های تعمیر کننده، جعبه کمک های اولیه و روش ها و رویه های کار با ظروف حاوی کلر باشد.

با وجود آن که از کلر در تصفیه خانه های فاضلاب اغلب به عنوان گندزدا استفاده می شود، اما این ماده کاربردهای گسترده ی دیگری را نیز دارا می باشد. در واحدهای پیش کلرزنی، از کلر به عنوان گندزدا و عامل کنترل کننده بو استفاده می شود، اما این کار برای کاهش بار BOD تصفیه خانه، کمک به ته نشینی، کنترل کف کردن و حذف روغن نیز موثر است.

در قسمت های مختلف تصفیه خانه ممکن است از اضافه کردن کلر به فاضلاب برای اهداف دیگری همچون کنترل و جلوگیری از ایجاد بو، کنترل خورندگی، کنترل کف در هاضم ها، کمک به تغلیظ لجن، جلوگیری از پدیده بالکینگ لجن، جلوگیری از جمع شدن آب بر روی فیلتر بر اثر گرفتگی و دفع حشرات موذی و جلوگیری از ازدیاد آن ها بر روی فیلترها استفاده نمود.

گندزدایی به معنای تخریب و از بین بردن تمام ارگانیسم های بیماری زا می باشد. با از بین بردن ارگانیسم های بیماری زا و غیربیماری زا، کلر به جلوگیری از ایجاد بوهای ناخوشایند و محافظت از منابع آب شهری، سواحل و سایر مناطق تفریحی در مقابل بیماری های ناشی از آب آلوده کمک شایانی می کند.

بازرسی و تست های اولیه

همانطور که گفته شد در هنگام آموزش در محل اپراتورها، وجود فردی متخصص و با تجربه در محل (در زمینه کار و استفاده از کلر) پیش از راه اندازی برای آموزش پرسنل و انجام بازرسی و تست های اولیه ی تجهیزات کلرزنی لازم و ضروری می باشد. در حالت کلی بازرسی از تجهیزات کلرزنی شامل بررسی نصب صحیح و دقیق، تنظیم بودن آن ها و ثبت فشار نشانگرها می باشد. اتصالات باید بوسیله آب آمونیاک در حالتی که کلرزن نیمه باز می باشد، چک شود. نیمه باز گذاشتن کلرزن به دلیل کاهش خطرات و کمک به تسریع خروج کلرزن از مدار کاری در صورت نیاز، توسط اپراتور می باشد. و

ضعیت و نحوه ی استقرار تمام شیرها باید چک شود. کامل بودن و دسترسی به تجهیزات ایمنی و ابزارآلات تعمیر و نگهداری نیز باید به دقت بررسی شود. کتابچه ی راهنمای کلرزنی که توسط جورج کلیفورد وایت نوشته شده است، جزئیات کامل و شرایط مورد نیاز برای راه اندازی تجهیزات کلرزنی را به طور مفصل مورد بررسی قرار داده است.

راه اندازی

در اغلب مواقع با وجود صورت گرفتن بازرسی ها و تست های اولیه، راه اندازی منجر به ایجاد برخی مشکلات مکانیکی می گردد. اپراتور می بایست با اندازه گیری میزان کلر مصرفی سیستم و مقدار کلر باقی مانده، حالت بهینه را برای فرآیند و سیستم با توجه به استانداردهای موجود فراهم کند.

خلاصه

در بخش های قبل دستورالعمل ها و توصیه هایی را برای راه اندازی سیستم های پیش تصفیه، تصفیه اولیه و تجهیزات کلرزنی بیان نمودیم. با این حال ممکن است این اقدامات در تمام زمینه‌ها کارآمد و کاملا صحیح نباشند و در اکثر موارد باید دستورالعمل های ارائه شده توسط سازندگان و تامین کنندگان تجهیزات در کنار مشاوره های افراد با تجربه و متخصص در زمینه تصفیه فاضلاب را اولویت قرار داد.

پیش از راه اندازی هر کدام از واحدهای پیش تصفیه، تصفیه اولیه و تجهیزات کلرزنی ابتدا باید بازرسی ها و تست اولیه ی دقیق و آماده سازی مناسبی بر روی آن ها صورت گیرد. بازرسی مداوم تجهیزات برای اطمینان از عملکرد مناسب آن ها در طول پروسه راه اندازی نیز امری بسیار مهم و الزامی می باشد. روانکاری مناسب تجهیزات دوار و موتورهای الکتریکی و مشاهده و ثبت اعداد مربوط به فشار و آمپر مصرفی آن ها در هر دو حالت زیر بار و بدون بار نیز به بهره‌برداری بهتر و پیشگیری از مشکلات و خرابی های احتمالی کمک شایانی می کند. پرسنل تصفیه خانه باید احتمال بروز هر اتفاق ممکنی را بررسی نموده و اقدامات مورد نیاز برای رفع آن ها را نیز در دستور کار خود قرار دهند. 

برخی از مهم ترین مشکلات فیلتر شنی استخرها

یکی از مهم ترین تجهیزات استخر برای تازه و تمیز نگه داشتن آب، سیستم فیلتراسیون شما می باشد. برای درخشندگی و تلالو آب استخرتان، فیلتر باید در شرایط کاری بهینه نگه داشته شود. برای جلوگیری از رشد جلبک ها، علاوه بر پمپ مشکلات فیلتر شنی استخر نیز بایستی در کوتاهترین زمان ممکن مرتفع گردد. در ادامه برخی از رایج ترین مشکلات فیلتر شنی استخرها و طریقه برطرف کردن آنها را مطرح خواهیم کرد:

1) نشتی در خط بک واش (Backwash)

یکی از قطعات پیچیده و بسیار مهم که باعث بوجود آمدن بسیاری از مشکلات برای فیلتر شنی در استخرها می گردد، شیر چندحالته (چند راهی) می باشد که بازرسی مدام آن در طول مدت زمان استفاده بسیار حائز اهمیت است. بیش از دوازده قطعه و چندین مسیر مختلف برای جریان آب در یک شیر چندحالته (Multiport valve) وجود دارد. شیرهای کششی (Push-pull valves) که در کنار فیلتر شنی نصب می شوند بسیار ساده تر هستند و فقط داراش دو دریچه برای فیلترینگ یا بک واش می باشند.

بعد از اتمام فرآیند بک واش وجود جریان کوچکی از آب که به خارج شدن از خط بک واش ادامه می دهد، امری نامتعارف و غیرعادی نیست. دسته را به آرامی تکان دهید و در صورتی چند دقیقه بعد هم چنان آب از آن خارج می شد، مشکلی برای شیر به وجود آمده است. اکثر مواقع وجود نشتی های این چنینی ناشی از نامرغوب بودن یا مستهلک شدن واشرهای عنکبوتی یا اورینگ ها (O-ring) است. وظیفه واشر عنکبوتی آب بند نمودن مسیرهای آب (یا فاضلاب) برای کنترل مسیر و جهت آب استخر شما می باشد.

با گذشت زمان واشر لاستیکی شما خورده شده و در نتیجه آب یا آلودگی ها و آشغال ها از مسیر تعیین شده برای بک واش خارج گشته و بدون صورت گرفتن فرآیند فیلتراسیون به استخر باز خواهد گشت و همین امر می تواند موجب بروز مشکلات زیادی در فیلتر شنی استخرها گردد. چرخاندن شیر هنگامی که فیلتر در حال کار است نیز باعث خرابی آب بند آن می شود. گاهی اوقات نیز واشر خراب نشده است و تنها نیاز به تمیز کاری، تنظیم و در صورت لزوم روغن کاری دارد.

برای بازرسی یا تعمیر نشتی در شیر چند حالته ابتدا پمپ را خاموش نموده، فشار درون فیلتر را خالی کرده و سپس پیچ های بالای شیر را باز کنید. اکنون می توانید درپوش، دستگیره و شاخه اصلی را بلند کنید. واشر عنکبوتی درون بدنه شیر قرار دارد. واشر را تمیز کرده و وجود پارگی، پیچ خوردگی یا هر آسیب احتمالی دیگر در آن را بررسی کنید. برای تعویض واشر، با کمک یک پیچ گوشتی کوچک و تیز آن را بلند کنید و واشر جدید را دقیقا سر جای واشر قبلی بچسبانید(طرف تخت پایین و طرف لبه دار بالا). در اغلب مواقع مشکل فیلتر شنی موجود در استخر با انجام این کار مرتفع می شود.

در برخی شیرها مانند شیر Hayward SP714T واشر عنکبوتی، به جای گودی بدنه شیر در کف هدایت کننده (Diverter) چسبانده شده است. نشتی در خط بک واش چنین شیرهایی غالبا به خاطر شکستگی فنرهای هدایت کننده یا گیرکردن آشغال در شیر رخ می دهد.

2) بازگشت آشغال و آلودگی به استخر

فیلتر شنی ها ممکن است مقداری از آشغال های کوچک را به استخر بازگردانند که این امر عادی می باشد، به خصوص هنگام تخلیه (کشیدن) آشغال های بسیار ریز. ممکن است بعد از بک واش یا در خلال مکش متوجه برگشت مقداری آشغال از طریق خطوط برگشت شوید. مکش به فاضلاب، مورد اولی و استفاده از حالت شستشو (Rinse)، مورد دوم را برطرف خواهد نمود.

1- فیلتر شنی های قدیمی. با گذشت زمان لبه های تیز ساییده شده و ظرفیت آشغال گیری کاهش می یابد.

2- کلسیفیکاسیون (Calsification). مواد معدنی بسیار سخت آب باعث تغییر دانه های شن فیلتر به ماسه سنگ می شوند.

3- مادبالینگ (Mudballing). روغن های جمع آوری شده در تانک باعث شکل گرفتن توپ های گوی شکل چسبناک در شن های یک سوم بالایی فیلتر می شوند.

4- ایجاد کانال (Channelling). اگر پمپ برای فیلتر بسیار قوی باشد موجب عبور آب از کانالی بدون صورت گرفتن فیلتراسیون می گردد.

5- در صورتی که پمپ بسیار قوی باشد، واشر عنکبوتی یا فنر شیر نامرغوب باشد، شیر فیلتر آشغال را برخواهد گرداند(Bypass می کند).

3) شکستن دسته شیر چندحالته

یکی از دیگر از مشکلات فیلتر شنی در استخرها، وارد کردن نیروی بیش از حد یا استفاده از دهانه (لوله های) بزرگ و شسکتن دسته بالایی شیر چندحالته می باشد. اگر دسته (اهرم) در سر جایش جابجایی فراوانی دارد یا اینکه بسیار شل می باشد، باید فنر شاخه اصلی را تعویض کنید. در این حالت کار ساده تر تعویض شاخه اصلی است.

برای عوض کردن دستگیره و رفع مشکل فیلتر، شاخه اصلی را همانطور که در بالا توضیح داده شد خارج کرده و آن را روی سطح نرمی قرار دهید تا بتوانید بوسیله ضربه زدن و ایجاد فشار لازم روی قسمت بالایی (فشرده کردن فنر) پینی که درون دستگیره قرار دارد را خارج نمایید. پس از خارج کردن دستگیره، واشر نایلونی بزرگی را که زیر آن در قسمت میانی پوشش بالا قرار گرفته است، بررسی کنید تا مشکلی برای فیلتر شنی مستقر در استخر بوجود نیاورد.

با گذر زمان ممکن است این واشر پاره شده باشد و باعث اختلال در عملکرد دستگیره شود. همچنین بدنه نیز دارای اورینگ هایی می باشد که در درپوش قرار می گیرند. هر بخشی از شیر که نیاز به تمیزکاری یا تعویض دارد را بررسی نموده و سپس آنها را به جای خود برگردانید. مراقب باشید تا درپوش را در همان جهت اولیه بر روی هدایت گر (Diverter) قرار دهید تا همه چیز به درستی تنظیم شود و سرجای خود قرار گیرد تا از بروز دیگر مشکلات احتمالی برای فیلتر شنی جلوگیری گردد.

4) نشتی در مخزن فیلتر

این یکی از ساده ترین مشکلات فیلتر شنی در استخرهاست … تعمیر تانکی که دارای سوراخ و نشتی است کار مطمئن و ایمنی نبوده و بهتر است یک تانک جدید خردیداری کنید و معمولا هزینه ها و مشکلات مربوط به خرید یک سیستم فیلتر شنی استخری جدید ارزان تر از خرید تنها یک مخزن جدید می باشد. وصل کردن یک مخزن تحت فشار مانند علاوه بر خطرناک بودن غالبا با شکست مواجه می شود و در نهایت ممکن است موجب خالی شدن استخر یا آسیب دیدن افراد شود. برخی از مشکلات فیلترشنی که مربوط به نشتی های قابل تعمیر در استخرها هستند، عبارتند از :

1- نشتی فاضلاب. معمولا بوسیله اورینگ با تفلون برطرف می شود.

2- نشتی در مونتاژ تخلیه. قسمت (کلاهک) تخلیه نیاز به اورینگ یا واشر دارد.

3- نشتی در مونتاژ فلنچ. شیرهای بالایی را بوسیله اورینگ و گیره های محکم آب بند کنید.

4- نشتی در دیوارها. شیرهای نصب شده در کنار مخزن دارای واشرهای زیادی هستند که امکان خرابی آنها وجود دارد.

5- نشتی در محل اتصال لوله به شیر. ناشی از بوجود آمدن ترک در شیر به خاطر سفت کردن زیاد.

لترال های شکسته (Broken Laterals)

 اگر فیلتر شنی شما دائما به استخر نشتی دارد(نه فقط بعد از بک واش)، دلیل آن غالبا لترال های شکسته می باشد. لترال ها قطعات پلاستیکی کف فیلتر می باشند که تا از قبل از شکسته شدن بوسیله شیارهای ریز خود مانع از ورود شن می شوند. شکسته شدن یا ترک برداشتن هرکدام از اجزا داخلی مانند دیفیوزرها یا لوله های عمودی باعث نشت شن به استخر می شود.

ممکن است بعد از فرآیند بک واش شما هاله ی کوچکی از شن رامشاهده کنید اما با شکستن لترال چیزی در حدود چندین مشت شن یا حتی بیشتر در کف استخر و زیر برگشت ها مشاهده خواهید نمود.

اما راه حل برای این گونه از مشکلات در فیلتر شنی استخرها چیست؟؟؟ تانک را تخلیه نموده و تمامی لترال ها عوض کنید و اگر شن فیلترتان وضعیت خوبی داشت، می توانید از همان استفاده کنید. در حالت عادی شن فیلتر استخر چیزی بین 5 تا 7 قابل استفاده می باشد.

5) فشار بالای فیلتر

یک فیلتر شنی زمانی نیاز به بک واش دارد که فشار سنج 8 الی 10 lbs  فشار را از حالت شسته شده و تمیز بیشتر نشان دهد. همانطور که از نامش مشخص است بک واش به معنای حرکت آب درون مخزن در جهت برعکس می باشد.

بک واش نمودن سیستم برای مدت 3 تا 5 دقیقه جدا کردن آشغال های شن و دفع آن توسط شلنگ یا خط پساب می گردد.

اما فشار نرمال برای یک فیلتر شنی چقدر است؟؟؟عدد معمول آن چیزی در حدود 10 psi می باشد، اما این عدد به شدت تابع اندازه و قدرت پمپ، اندازه لوله ها و مقاومت سایر تجهیزات شما است. بنابراین فشار معمول و عادی برای فیلتر بین 5 تا 25 psi خواهد بود.

اما گاهی اوقات به دلایل مختلفی پس از بک واش فشار همچنان بالا می ماند که همین موضوع می تواند موجب ایجاد مشکلاتی در فیلتر شنی استخرها گردد.

1- شن نامرغوب، معمولا روغنی و گوی شکل. شن را عوض کنید یا از تمیزکننده های فیلتر شنی استفاده کنید.

2- خراب بودن یا گیر کردن فشار سنج. پمپ را خاموش کرده و ببینید آیا فشار صفر می شود؟

3- وجود گرفتگی بعد از فیلتر. شیرهای نیمه بسته یا خطوط مسدود شده.

4- گرفتگی قبل از فیلتر. جریان کم ورودی به فیلتر.

5- شیر چندحالته در حالت چرخش آب باشد و جریان آب بک واش را کم کند.

تعمیر و نگهداری و رفع مشکلات فیلتر شنی استخرها بسیار ضروری و حائز اهمیت می باشد. این سیستم باید خیلی سریع به مجموعه بازگشته و در مدار قرار گیرد. در صورتی که قادر به فیلتر نمودن آب به دلایل مختلفی مانند انتظار برای قطعه ای خاص یا تعمیر بخشی از آن نیستید، حداقل در صورت امکان  با استفاده از بای پس فیلتر، آب را در حالت چرخش قرار دهید. میزان کلر را بالا نگه داشته و هر روز آن را شسته و تمیز نگه دارید تا سیستم فیلتر شنی مجددا در مدار قرار گیرد.

منبع : poolproducts

زمانی که در مشاغل مرتبط با فاضلاب تازه کار هستید، هیچ چیز مهم تر از توجه به سخنان کهنه کاران این شغل نیست. ما در اینجا 5 نکته اساسی از توصیه های بهترین متخصصان صنعت آب و فاضلاب در رابطه با بهره برداری از تصفیه خانه را برای شما جمع آوری کردیم تا مشکلات این شغل پر خطر را برایتان ساده تر کنیم.

1- دهانتان را ببندید
صحبت نکردن حین بهره برداری تصفیه خانه فاضلاب ، یک توصیه دو جانبه است. اولاً به خاطر اینکه زمانی که در اطراف واحدهای تصفیه فاضلاب یا پکیج تصفیه فاضلاب برای انجام امور شغلی روزانه قدم می زنید، بسته نگه داشتن دهانتان باعث می شود که احتمال ورود اسپری و آئروسل های موجود در هوای اطراف که حاوی انواع مختلفی از میکروارگانیزم های بیماری زا هستند، به بدنتان کاهش یابد.
این توصیه جنبه دیگری هم دارد. وقتی که صحبت نمی کنید در واقع تلاش بیشتری برای شنیدن و تفکر می کنید. بدین ترتیب احتمال خطای انسانی تا حد زیادی کاهش می یابد.

2- تجهیزات محافظت شغلی خود را هیچ گاه فراموش نکنید
عبارت معروفی وجود دارد که ما همواره نسبت به آن بی توجه هستیم؛ اول ایمنی و سپس کار. بهره برداری تصفیه خانه فاضلاب نیز از این قاعده مستثنا نیست. همیشه کلاه ایمنی به سر داشته باشید و عینک محافظ بزنید. اگر در محل کارکرد تجهیزات دوّار مانند بلوئرها فعالیت می کنید، گوشی محافظ گوش را فراموش نکنید. دستکش غیر قابل نفوذ و عایق جز لاینفک تجهیزات حفاظتی شما است پس هیچگاه آن ها را فراموش نکنید. هنگام کار با مواد شیمیایی، برچسب لوزی آتش را مطالعه فرمایید و از ماسک های فیلتر دار استفاده کنید.
جعبه کمک های اولیه در هر ساختمان تاسیسات تصفیه خانه باید موجود باشد. هدف ما علاوه بر حفظ بهداشت محیط و حفاظت از آن، حفظ سلامت کارکنان تصفیه خانه نیز هست.

3- از اهمیت برنامه نگهداری تجهیزات غافل نشوید
تصوّر کنید که مسئولیت بهره برداری تصفیه خانه فاضلابی با شماست. یکی از پمپ های ورودی به تصفیه خانه به طور ناگهانی دچار نقص شود و از طرفی جریان زیادی نیز وارد تصفیه خانه شود. احتمالاً می توانید حدس بزنید که چه فاجعه ای رخ خواهد داد. یکی از نکاتی که یک بهره بردار بایستی همواره در نظر داشته باشد اینست که همیشه بر اساس چک لیست های تهیه شده و در دوره های زمانی مشخص، کلیه تجهیزات و تاسیسات بازرسی شوند تا خطر بروز خرابی های پیش بینی نشده تا حد ممکن کاهش یابد.

4- از حواس پنج گانه خود کمک بگیرید
اگر احساس می کنید که تجهیزی مانند پمپ کارکرد نرمال ندارد، آن را بازرسی کنید. حواس پنج گانه شما، راهنمای بسیار خوبی هستند. بسیاری از مشکلات در بهره برداری تصفیه خانه فاضلاب را می توان با مشاهده و یا با حس بویایی، به راحتی بررسی نمود. اکثر مشکلات ناشی از بروز نشتی در لوله و اتصالات مختلف را می توان به راحتی با مشاهده ردیابی نمود. نکته مهم که در اینجا باید به آن توجه داشت که در استفاده از حواس پنج گانه، هیچ گاه رعایت اصول ایمنی و بهداشتی را فراموش نکنید.

5- به لوله کشی ها و شیرآلات، توجه کنید
به لوله کشی ها و سیستم پمپاژ تصفیه خانه توجه ویژه ای داشته باشید. تصوّر کنید که ایستگاه پمپاژ در حال انتقال فاضلاب به سایر واحد تصفیه خانه است. بر اساس محاسبات، مدت زمان مشخصی بایستی صرف پمپاژ شود ولی این زمان بسیار بیشتر از مقدار تئوری طول می‌کشد. شاید به اشکالی در مورد پمپ ها شک کنید در حالی که احتمال دارد مقداری لجن وارد ایستگاه پمپاژ شده و باعث گرفتگی لوله های انتقال یا شیرآلات شده باشد. بنابراین همواره در وهله اوّل به آنچه که وارد تصفیه خانه تحت نظارت شما می شود و در مرتبه بعدی به لوله ها و شیرآلات توجه کنید.

هر ساله در ایالات متحده بیش از 500 میلیون دلار صرف انتقال اکسیژن به زائدات مایع فاضلاب در فرایندهای مختلف تصفیه می‌شود. هزینه های هوادهی با ارتقاء استانداردهای تصفیه فاضلاب، افزایش می یابد. بسیاری از تصفیه خانه های فاضلاب موجود برای دستیابی به انتقال اکسیژن کارامدتر، سیستم هوادهی مجهز به دیفیوزرهای حباب ریز را به خدمت گرفته اند. اکثر تصفیه خانه‌های تازه تاسیس نیز به این سیستم مجهز شده اند. تحقیقاتی که بر روی این تصفیه خانه ها صورت گرفته است نشان می دهد که گرفتگی دیفیوزر هوادهی ، تاثیر بسزایی در راندمان انتقال اکسیژن دارد. کاهش کارایی انتقال اکسیژن بدلیل گرفتگی دیفیوزر هوادهی به طور قابل ملاحظه ای بر هزینه های تصفیه فاضلاب می افزاید.

کاهش بازده انتقال اکسیژن دیفیوزر هوادهی طی گذشت زمان غیر قابل اجتناب است. در همین زمان ، فشار متقابل (اغلب تحت عنوان فشار مرطوب دینامیک یا DWP شناخته می شود) معمولاٌ افزایش می یابد که در برخی موارد بسیار شدید است.DWP به دلیل گرفتگی منافذ در دیفیوزرهای سرامیکی(USEPA ,1989) و تغییرات ثابت در خصوصیات منافذ ممبران های پلیمری، افزایش می‌یابد (Kaliman et al ,2007). هر دو عامل باعث کاهش در بازده کلی فرایند و هدر رفت انرژی می‌گردند. معمولاً نیاز به شستشوی منافذ ریز دیفیوزرها خواهد بود که باعث بازیابی کارایی فرایند و کاهش هزینه های انرژی می گردد.

نتایج حاصل از 94 آزمایش میدانی، نشان می دهد که کاهش بازدهی با گذر زمان رخ می دهد و بیشترین نرخ کاهش در 24 ماه پس از شروع عملیات تصفیه مشاهده می شود (Rosso and Stenstrom , 2006b). میزان کاهش راندمان، اندازه گیری شده و آنالیز هزینه ها با هزینه ها در شرایط تمیز مقایسه می گردد. تناوب شستشو برای نرخ بالاتر گرفتگی، بیشتر است و تناوب بهینه حدود 9 ماه یکبار است و هیچ گاه نباید بیشتر از 24 ماه یکبار شود.

به دلیل ماهیت شیمیایی و مرفولوژی ممبران دیفیوزر هوادهی و بسته به شرایط فرایند، کیفیت آّب یا فاضلاب، نوع دیفیوزر و مدت زمان بهره برداری، این مواد دچار گرفتگی می شوند (USEPA 1985 , 1989). در نتیجه دیفیوزرهای با منافذ ریز باید بطور روتین شستشو شوند. روش های گوناگونی برای شستشوی دیفیوزرهای حباب ریز وجود دارد که هزینه و سختی انجام کار هرکدام از روش‌ها متفاوت است. آسان ترین روش، تخلیه مخزن هوادهی و شستشوی دیفیوزر هوادهی از قسمت بالای مخزن با استفاده از فشار آب است. این شکل از شستشو نیازمند تعبیه یک لوله آب به منظور شستشو بر روی مخزن می باشد که برای حذف لایه های بیولوژیکی به طور جزیی یا کامل بسیار موثر است.

این روش به دو صورت پاشش آب با فشار بالا و فشار پایین صورت می گیرد. شستشو با فشار آب پایین معمولاً اولین مرحله از هر نوع روش شستشو می باشد. فشار آب اعمال شده در این روش حدود 40 psi و مدت زمان شستشو برای هر دیفیوزر بین 10 تا 30 ثانیه می باشد. در روش پاشش آب با فشار بالا، فشار اعمال شده حدود 85 psi بوده و برای هر دیفیوز 1 دقیقه زمان شستشو در نظر گرفته می شود. فاصله نازل شستشو از هر دیفیوزر باید حدود 30 سانتیمتر باشد.

زمانی که مواد معدنی (مانند : سیلیکا ، کربنات کلسیم ، گچ و غیره ) ته نشین می شوند باعث ایجاد رسوب می گردند، که در این صورت ممکن است نیازمند اسیدشویی باشد. شستشویی دستی با اسید کلریدریک ضعیف ( 10تا 15 % بر اساس وزن تر ) متداول تر است، اما استفاده از روش‌های شستشو با تزریق گازهای اسیدی نظیر HCL یا استیک اسید به خطوط تقسیم هوا نیز امکانپذیر است. یکی از مشهورترین متدها، روش میلواکی است.

در این روش، ابتدا بلوئرها خاموش می شوند و پس از آن مخزن هوادهی تخلیه شده و دیفیوزرها به روش پاشش آب با فشار بالا، شستشو می شوند. در مرحله بعد هر یک از دیفیوزرها با محلول مورامیک اسید (محلول 14% هیدروکلریدریک اسید) پر می شود و به مدت 30 دقیقه بلوئرها روشن شده و هوادهی می کنند. پس از مرحله شستشوی اسیدی مجددا دیفیوزر هوادهی با فشار آب بالا، به مدت 1 دقیقه آبکشی می شود. در انتها بلوئرها مجدداً راه اندازی می شوند و توام با هوادهی، دیفیوزر هوادهی به مدت 10 تا 20 ثانیه با فشار آب بالا آبکشی می‌شود.