هدف کلی این بحث، بررسی مراحل و رویه های اداری و عملیاتی لازم پیش از راه اندازی یک تصفیه خانه می باشد. در اغلب مواقع بسیاری از مشکلات در طول فرآیند راه اندازی پدیدار می شوند، که با به گیری نکات و اصول ارائه شده در اینجا می توان آن ها را به حداقل رساند. این مراحل به قدری کلی و شفاف می باشد که نیروهای غیرمتخصص نیز توانایی اجرا نمودن آن را خواهند داشت.
در ادامه لیستی از فعالیت ها و بخش های ارائه شده در این دوره آموزشی را ملاحظه خواهید نمود. ترتیب قرارگیری این نکات به صورتی می باشد که اجرای صحیح و دقیق آن ها، منجر به راه اندازی موفق و بدون مشکل تصفیه خانه فاضلاب می گردد. شکل شماره 1 تصویری از زمان‌بندی رویدادها، موضوعات و فعالیت های زیر می باشد. با وجود آن که این مراحل و زمان‌بندی ها برای یک تصفیه خانه نسبتا بزرگ می باشد، می توان آن را با تصفیه خانه های کوچکتر یا بزرگتر و یا هر فرآیند و واحد دیگر نیز تطبیق داد و از آن استفاده نمود.
-
استخدام کارشناس و ناظر مناسب برای تصفیه خانه که امور زیر را به خوبی انجام دهد:
- برقراری ارتباط مناسب با واحد مهندسی پیمانکار پروژه و تامین کنندگان تجهیزات (داشتن اطلاعات و تجربه کافی در مورد تجهیزات و پروژه)
-
بررسی و انجام مطالعات مورد نیاز بر روی برنامه های ساخت و ساز و پیکره بندی تصفیه‌خانه
-
آغاز نمودن برنامه ریزی برای راه اندازی سیستم و زمان بندی صحیح آن
- استخدام سایر افراد کلیدی، مهم و مورد نیاز برای تصفیه خانه مانند جانشین ناظر تصفیه‌خانه، مدیر عملیاتی، مهندس شیمی و …که توانایی های زیر را داشته باشند :
- آشنایی کافی با تصفیه خانه
- تسلط کامل بر روی وظایف و مسئولیت های خود
- کمک به کارشناس تصفیه خانه برای راه اندازی
- تهیه دستورالعمل های عملیاتی استاندارد (SOP) شامل :
- زمان بندی دقیق شیفت های کاری
- زمان بندی دقیق نمونه گیری و آزمایش ها
- نحوه صحیح بایگانی اطلاعات
-
تعیین دقیق محدوده اختیارات و وظایف
شکل 1: جدول زمان بندی رویدادهای راه اندازی
-
استخدام سایر نیروهای مورد نیاز مانند اپراتورها، تعمیرکاران واحد های مکانیکی و برقی با توجه به قوانین و نیازهای موجود
- استخدام نیروهای دفتری و نیروهای مورد نیاز برای آزمایشگاه
- اصلاح دستورالعمل های عملیاتی استاندارد (SOP) برای راه اندازی و به حداقل رساندن تغییرات از طریق روش های عملیاتی معمول
- برگزاری جلسات اولیه برای هماهنگ سازی برنامه های راه اندازی با برنامه های ساخت
- فهرست سازی و جمع آوری دفترچه های راهنمای تجهیزات، ابزارآلات، مواد مصرفی برای فرآیندهای موجود در تصفیه خانه، تعمیر و نگهداری و توصیه های سازندگان و تامین کنندگان تجهیزات
- انجام بازرسی های مربوط به راه اندازی خشک سیستم برای اطمینان از:
- نصب صحیح تجهیزات
-
ساخت صحیح سازه ها و قسمت های مختلف تصفیه خانه
-
آموزش در محل نیروها در خلال راه اندازی خشک سیستم به منظور:
- آموزش نحوه عملیات و تعمیر و نگهداری تجهیزات و ابزارآلات
- آموزش روش نمونه برداری و آزمایش
- آشنایی با ساز و کار کلی تصفیه خانه و مسئولیت های راه اندازی
- ایمنی تصفیه خانه
- راه اندازی تر سیستم به منظور بازرسی و اطمینان از:
- عملکرد صحیح تجهیزات
- نبود نشتی و خرابی در لوله کشی ها و شیرها
- تجهیزات آزمایشگاهی
- ابزارآلات و تجهیزات بازرسی و اندازه گیری جریان
-
آموزش در محل نیروها در خلال راه اندازی تر سیستم به منظور :
-
آشنایی با نحوه و شرایط عملکرد تجهیزات زیر بار
- آشنایی با توانایی ها و محدودیت های تجهیزات
- آشنایی با سیستم های تصفیه خانه های مشابه
- برگزاری جلسات برنامه ریزی راه اندازی تصفیه خانه در محل به منظور :
- یادآوری و مرور ترتیب مراحل و فعالیت های مربوط به راه اندازی
- بحث در مورد وظایف و مسئولیت های بخش ها و افراد مختلف
- در نظر گرفتن افراد مورد نیاز در حین راه اندازی
- در نظر گرفتن حاضر در حین راه اندازی
- بحث در مورد رویه ها و کارهای اضطراری مورد نیاز
-
در زمان راه اندازی، کاملا منطبق بر رویه و دستورالعمل تهیه شده عمل شود.
راه اندازی تصفیه خانه و هر کدام از تجهیزات یک تصفیه خانه فاضلاب شهری عملیاتی حساس و پیچیده می باشد که نیازمند برنامه ریزی دقیق، هماهنگی کامل و آمادگی دقیق برای کاهش مشکلات احتمالی و افزایش بازدهی سیستم می باشد. تمام سعی ما در این مقاله گردآوری اطلاعاتی بوده است که برای تمام تصفیه خانه های فاضلاب، تجهیزات و واحدهای موجود (فارغ از نوع و اندازه آن ها) کاربردی و قابل استفاده باشد.
باید در نظر داشت که ممکن است جزئیات مربوط به راه اندازی برای موارد خاص تجهیزات، فرآیندها و واحدها متفاوت و منحصر به فرد باشد. مطالعه دقیق و به کارگیری مطالب ذکر شده در اینجا به شما کمک می کند تا هیچ نکته و عمل مهمی در حین عملیات راه اندازی از دید شما پنهان نماند و فراموش نشود. این مقاله همچنین شامل ملاحظات در خصوص برگزاری جلسات و بازدیدهای مورد نیاز قبل از راه اندازی، فراهم نمودن آموزش های ضروری و موثر برای اپراتورها در محل و به حداقل رساندن مشکلات احتمالی برای تجهیزات در طول زمان ساخت می باشد.
پرسنل
یکی از مهم ترین تصمیمات و اقدامات قبل از راه اندازی یک تصفیه خانه انتخاب پرسنل مناسب برای راهبری صحیح تجهیزات موجود می باشد. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته برای کمک به انتخاب صحیح و مناسب پرسنل مورد نیاز، دفترچه های راهنمایی تهیه و تنظیم شده است. به عنوان مثال در ایالات متحده سازمان حفاظت از محیط زیست (EPA) دو دفترچه با عنوان های ” برآورد پرسنل مورد نیاز برای بهره برداری از تجهیزات و سیستم های تصفیه خانه های فاضلاب شهری ” و ” برآورد هزینه ها و نیروی انسانی مورد نیاز برای راهبری تجهیزات تصفیه خانه های معمول ” تهیه نموده است.
این دفترچه ها شامل مواردی کاربردی مانند مهارت های ضروری برای پرسنل تصفیه خانه، ساماندهی نیروها و چارت سازماندهی و راهکارها و ابزارهای مورد نیاز برای محاسبه تعداد پرسنل مورد نیاز، بسته به شرایط می باشد. یکی از راه های مورد استفاده برای محاسبه تعداد نیروهای مورد نیاز حاضر در محل، تجزیه و تحلیل دقیق وظایف می‌باشد. به طور خلاصه این روش شامل آنالیز دقیق وظایف و شغل های مورد نیاز در راستای بهره برداری از یک تصفیه خانه فاضلاب بوده و پس از آن تعیین مهارت ها و ویژگی های متناسب برای هر شغل یا وظیفه می باشد. به این ترتیب وظایف، مشاغل، مهارت ها و صلاحیت های مورد نیاز را شناسایی خواهیم نمود.
انتخاب سرپرست (ناظر) تصفیه خانه بسیار مهم و حیاتی می باشد چرا که تمامی مسئولیت های مهم و حیاتی پیش از راه اندازی مانند نظارت بر ساخت تجهیزات، شناخت کامل پیکره بندی تصفیه خانه و تجهیزات و استخدام پرسنل مورد نیاز به طور مستقیم وابسته به آن می باشد. سرپرست تصفیه خانه می بایست به همراه مهندس پروژه به بررسی نمودارها و نقشه های مهندسی، مفاهیم و روند فرآیند ها، دفترچه های تعمیر و نگه داری و ساختار تجهیزات بپردازد. علاوه بر موارد فوق، سرپرست تصفیه خانه فاضلاب موظف به:
- مدیریت، راهبری و تعمیر و نگه داری از تمام تصفیه خانه
- داشتن تسلط کامل و مستقیم بر روی تمام عملکردهای تصفیه خانه
- توانایی ایجاد و اعمال تغییرات مورد نیاز بر روی عملکرد و فرآیندها
- ساماندهی و تفویظ اختیارات و فعالیت های سایر پرسنل
- بازرسی مداوم تصفیه خانه
- ارزیابی و تخمین بازدهی مجموعه
- کنترل نمودن و ارائه پیشنهادهای مورد نیاز برای هزینه ها و بودجه
- داشتن کانال های ارتباطی موثر با کارمندان، مقامات دولتی و عمومی
در بسیاری از موارد سرپرست باید توانایی و اجازه صحبت کردن (معرفی خود) به عنوان نماینده صاحب/صاحبان مجموعه را داشته باشد. با این حال سرپرست هیچ گونه تسلط و قدرت مستقیمی بر روی پیمانکار یا نماینده ی شرکت سازنده ندارد، لذا ایجاد روابط خوب و دوستانه با این افراد برای افزایش هرچه بیشتر اطلاعات در رابطه با تصفیه خانه و تجهیزات آن بسیار حائز اهمیت می باشد.
در صورت امکان، بایستی اپراتورهای تصفیه خانه ها را برای فرگیری آموزش های در محل، قبل از راه اندازی جذب نمود. ممکن است برای کنترل و بهره برداری از تصفیه خانه نیاز باشد تا اپراتورها ترکیبی از چندین وظیفه را انجام دهند. این وظایف می توانند شامل:
- کنترل جریان و فرآیند فاضلاب و لجن
- نظارت بر سنسورها، تجهیزات اندازه گیری و تابلوهای کنترلی
- تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از تجهیزات اندازه گیری، کنترلی و نتایج آزمایش‌ها برای تعیین نیازهای فرآیند
- تنظیم جریان و فرآیند تصفیه فاضلاب بوسیله پمپ ها، سنسورها، شیرها و موتورها
- جمع آوری نمونه ها و انجام آزمایش های آزمایشگاهی
- تعمیر تجهیزات
- توانایی اتخاذ تصمیمات اجرایی مورد نیاز در غیاب نیروهای سرپرستی
در تصفیه خانه های کوچک ممکن است تمامی امور مربوط به تعمیر و نگه داری تجهیزات برقی و امور آزمایشگاهی (نمونه برداری و انجام آزمایشات) توسط اپراتورها صورت بگیرد. در صورتی که کارکنان تصفیه خانه به دو بخش تخصصی اپراتورها، متخصصان تجهیزات مکانیکی، متخصصان تجهیزات برقی و کارکنان آزمایشگاهی تقسیم شوند، برای فراگیری آموزش های کافی، آشنایی کامل با وظایف، مسئولیت ها و بخش های مختلف تصفیه خانه باید پیش از راه اندازی سیستم، اقدام به جذب آن ها نمود. در راستای اهداف این مقاله تمام این افراد را با عنوان اپراتور خواهیم شناخت.
دستورالعمل های عملیاتی استاندارد(SOP)
بهره گیری از روشی اصولی در طول فرآیند راه اندازی موجب حذف مشکلات فرآیندها و تجهیزات و جلوگیری از کاهش راندمان تصفیه خانه فاضلاب می شود. دستورالعمل های عملیاتی استاندارد باید توسط سرپرست تصفیه خانه و با همکاری و مشورت مهندس پروژه و سایر پرسنل کلیدی مجموعه، با استفاده از دفترچه راهنمای بهره برداری و تعمیر و نگه داری تصفیه‌خانه تهیه شود. این دستورالعمل باید شامل موارد زیر باشد :
- برنامه زمانی و وظایف هر شیفت کاری:
- تعداد افراد مورد نیاز برای هر شیفت
- مسئولیت های مشخص اپراتور
- جدول کارهای روزانه و غیرروزانه که باید انجام بگیرد
- جدول زمان بندی برای نمونه برداری و انجام آزمایشات
- نحوه ی ثبت رخداد و بایگانی نمودن اطلاعات:
-
عملیات مربوط به بهره برداری و تعمیر و نگه داری تصفیه خانه
- جدول زمان بندی تعمیرات
- دستورالعمل تغییر در عملکرد تجهیزات (در صورت نیاز)
- سازماندهی کارکنان تصفیه خانه (چارت سازمانی)
دستورالعمل تنظیم شده باید به صورت دوره ای توسط مدیریت تصفیه خانه بررسی شود و در صورت نیاز اصلاح گردد. سازمان حفاظت از محیط زیست ایالات متحده در این مورد نیز به کمک مدیران و سرپرستان تصفیه خانه های فاضلاب آمده و کتابچه ی راهنمایی با عنوان راهنمای دستورالعمل های عملیاتی مشاغل در تصفیه خانه های فاضلاب تهیه نموده است.
اما گاهی به ناچار ممکن است در طول فرآیند راه اندازی نیاز به اصلاح و اعمال تغییراتی در این دستورالعمل باشد. یکی از وظایف مهم سرپرست تصفیه خانه این است که شیفت های کاری در زمان راه اندازی را تا جای ممکن مطابق با شیفت های کاری معمول برنامه ریزی کند اما ممکن است با تمام تلاش های صورت گرفته نیز برخی پرسنل کلیدی مانند سرپرستان شیفت ها، مهندس پروژه و متخصصان راه اندازی مجبور به کار در بیش از یک شیفت باشند (در زمان راه اندازی). در تصفیه خانه های کوچک نیز که نیروهای تعمیر و نگه داری تنها در یک شیفت در محل حضور دارند نیز در طول فرآیند راه اندازی باید به صورت 24 ساعته در محل حضور داشته باشند.
تعویض شیفت در زمان راه اندازی کار پیچیده و غیر ممکنی نیست. تنها کار مهم قرار دادن تمام اطلاعات لازم مانند نتایج آزمایشات صورت گرفته، اطلاعات بازرسی های بصری، اقدامات کنترلی انجام شده و هر نوع اطلاعات مرتبط مورد نیاز دیگر در اختیار شیفت جدید می باشد، تا بوسیله آن ها بتوانند ارزیابی دقیقی از روند فرآیند در اختیار داشته باشند.
یکی دیگر از ویژگی های دستورالعمل عملیاتی استاندارد، داشتن زمان بندی دقیق برای نمونه‌گیری و انجام آزمایشات می باشد. این عملیات بایستی توسط مهندس شیمی تصفیه خانه یا تکنیسین های آزمایشگاه به پرسنل راهبری توضیح داده شود. نقش و جایگاه اپراتور در فرآیند باید به طور شفاف مشخص شود تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری گردد. اهمیت نمونه‌برداری دقیق و صحیح به عنوان ابزاری مهم در کنترل و بررسی فرآیند راه اندازی برای سایر کارکنان نیز باید به طور کامل توضیح داده شود.
برنامه و جدول نمونه گیری و آزمایشات باید شامل این موارد باشد: 1) نوع آزمایش، 2) زمان آزمایش، 3) مقدار نمونه، 4) نقطه ای که نمونه گیری باید انجام شود، 5) دوره های نمونه برداری و آزمایش. در خلال راه اندازی ممکن است این نظم دستخوش برخی تغییرات شود، ممکن است برخی از آزمایشات بیشتر از مقدار پیش بینی شده انجام شوند یا نقاط نمونه گیری تغییر کنند. وظیفه نظارت بر ثبت و بازبینی برنامه نمونه برداری ها و آزمایشات در راه اندازی توسط پرسنل بر عهده ی سرپرست می باشد. سازمان حفاظت از محیط زیست ایالات متحده در این زمینه هم، راهنمایی با عنوان برآورد نیازهای آزمایشگاهی برای تجهیزات تصفیه خانه های فاضلاب شهری تهیه نموده است که نیازهای آزمایشگاهی تصفیه خانه ها را مشخص می کند.
ثبت دقیق اطلاعات در حین و بعد از راه اندازی برای اطمینان از عملکرد و بازدهی مناسب تصفیه‌خانه ضروری می باشد.
برگزاری جلسات و بازدیدها در محل
هدف از انجام این کار ایجاد هماهنگی های لازم و درک مشترک بین بخش های مختلف درگیر در پروسه راه اندازی و انجام اموری مانند: زمان بندی رخدادها، اطلاع رسانی به بخش های مختلف در خصوص مسئولیت ها و اقدامات مورد نیاز و بحث و رفع نمودن مشکلات و اختلافات موجود. محور اصلی این جلسات و بازدیدها غالبا شامل موارد زیر می باشند :
- جلسه اولیه
- بازرسی های راه اندازی خشک
- بازرسی های راه اندازی تر
- برنامه ریزی برای راه اندازی
- روز راه اندازی
جلسات اولیه
جلسات اولیه که معمولا بین مدیران و سرپرستان تصفیه خانه، مهندسان پیمانکار پروژه و تامین کنندگان تجهیزات برگزار می گردد، برای هماهنگ نمودن برنامه زمان بندی راه اندازی با زمان‌بندی ساخت و ساز می باشد.
معمولا در این جلسات به سرپرست تصفیه خانه اجازه نظارت بر ساخت و نصب، بازرسی و انجام تست های مورد نیاز بر روی تجهیزات داده می شود. این کار موجب افزایش دانش سرپرست از تجهیزات شده و هم چنین به وی این امکان را می دهد تا وجود هرگونه اختلاف و عدم تطابق در تجهیزات یا رویه و نحوه ساخت را به اطلاع مهندس پروژه، تامین کننده تجهیزات یا مالک تصفیه خانه برساند.
در طول روند ساخت و ساز تصفیه خانه، سرپرست می بایست با اجازه و هماهنگی مدیران مافوق خود و سایر مسئولین مربوطه، کارکنان تصفیه خانه را برای آشنایی با تصفیه خانه و تجهیزات آن به آنجا ببرد. این بازدید نیازمند تایید رسمی پیمانکار می باشد تا بتوان تجهیزات موجود را در مدار قرار داده و عملکرد آن ها را مشاهده نمود. همچنین سرپرست باید برای آموزش های راهبری، تعمیر و نگهداری تجهیزات از تامین کننده درخواست همکاری و کمک کند.
جلسات مربوط به بازرسی های راه اندازی خشک
این جلسات باید با حضور پیمانکار، نمایندگان تامین کنندگان تجهیزات و سرپرست همراه باشد. سرپرست باید رخدادهای جلسه را به صورت کامل ثبت نماید. هم چنین باید نسخه ای از مدارک مربوط به نصب، بازرسی و آزمایش های صورت گرفته ی مربوط به تجهیزات از تامین کنندگان درخواست کند. این کار موجب آشنایی بیشتر وی با این تجهیزات و کمک به درک نقاط ضعف و قوت سیستم می شود.
در طول این جلسات سرپرست تصفیه خانه به همراه مهندس پروژه باید از انجام صحیح و چک شدن موارد زیر توسط تامین کننده تجهیزات اطمینان خاطر حاصل نماید: نصب صحیح، جهت درست چرخش تجهیزات دوار، روانکاری مناسب با روان کننده های مناسب، تمیز کاری تجهیزات، تنظیم دقیق، کاهش سروصدا و ارتعاشات احتمالی، ایمنی تجهیزات و عملکرد کلی. همچنین تمامی خطوط لوله کشی، شیرها و دریچه ها باید عاری از هرگونه آشغال، گرفتگی و نشتی باشند و تجهیزات آزمایشگاهی نیز کامل و کالیبره باشند.
واحد بازرسی بایستی زمان مشخصی را برای رفع عیب های شناسایی شده و آموزش اپراتورها در حین راه اندازی خشک و تر سیستم در نظر بگیرد.
نمونه ای از ثبت و بایگانی اطلاعات بازرسی پیش از راه اندازی
موجودی و فهرست تجهیزات، دفترچه های راهنما، ابزار آلات و مواد مصرفی
پیش از راه اندازی موارد زیر باید توسط سرپرست و سایر کارکنان مربوطه به دقت جمع آوری و ثبت گردد:
- دفترچه راهنمای بهره برداری، تعمیر و نگه داری
- مجموعه کاملی از نقشه های ساخت
- جزئیات ساخت
- تصاویر فهرست شده مراحل ساخت
- دریافت لیست کامل تجهیزات و دفترچه های مربوط به آن ها شامل اطلاعات کلی، نوع و جنس قطعات به کار رفته، نمودارهای عملکرد و بازدهی و راهنماهای مربوط به بهره داری، تعمیر و نگه داری، از تامین کنندگان تجهیزات
- پیشنهادات، بایدها و نبایدها برای بهره وری بهتر تصفیه خانه
- لیست کامل تجهیزات، ظروف و مواد شیمیایی مورد نیاز برای آزمایشگاه در راستای کنترل صحیح ودقیق
- لیست ابزارآلات و تجهیزات مورد نیاز برای راهبری و تعمیر و نگه داری سیستم
-
تجهیزات ایمنی مورد نیاز
- قطعات یدکی مورد نیاز بنا به پیشنهاد تامین کننده تجهیرات
- مواد مصرفی مورد نیاز مانند روغن و گریس برای عملکرد مناسب تجهیزات
بیشتر این موارد باید قبل از تست تجهیزات جمع آوری شده باشند.
جلسات مربوط به بازرسی های راه اندازی تر
این کار غالبا زمانی رخ می دهد که مالک تصفیه خانه فاضلاب موافق به دریافت موقت و کامل تجهیزات و واحدهای موجود باشد. با تحویل موقت تجهیزات و واحدهای تصفیه خانه از طرف پیمانکار، سرپرست و سایر پرسنل مجاز به راه اندازی تجهیزات با مسئولیت خود می باشند.
غالبا پیمانکار مجموعه و تامین کننده ی تجهیزات مدت زمان مشخصی را برای گارانتی تعیین می کنند که متناسب با آن و در سریعترین زمان ممکن باید بازرسی های مربوط به راه اندازی تر (پیش از راه اندازی اصلی) توسط سرپرست و سایر کارکنان صورت گرفته، تا در صورت بروز هر گونه مشکل یا خرابی اقدامات مورد نیاز برای تعویض یا تعمیر صورت پذیرد. در صورت امکان بهتر است از تامین کننده تجهیزات تقاضا گردد تا در زمان بازرسی راه اندازی تر سیستم نماینده خود را برای نظارت و آموزش به محل اعزام کند.
برای جلوگیری از بروز هرگونه مشکل یا خرابی احتمالی برای تجهیزات، بهره برداری و تست تجهیزات باید کاملا مطابق با توصیه ها و دستورالعمل های تامین کننده انجام گیرد. بازرسی راه‌اندازی تر شامل موارد زیر است:
- بررسی عدم وجود نشتی در تمام لوله ها و شیرها
- بررسی عملکرد درست تمام شیرها و دریچه ها
- بررسی تمام پمپ ها
- راه اندازی تمام وسایل مکانیکی زیر بار هیدرولیکی
- بررسی تجهیزات کلرزنی
- بررسی روند نمونه گیری و آزمایش
- بررسی عملکرد تمام تجهیزات پنوماتیک و برقی و اطمینان از عملکرد صحیح آن ها
-
بررسی تمام سنسورها و نشانگرهای جریان، دما و فشار
- بازرسی تمام سطوح مستغرق و تنظیم آن ها برای راه اندازی
تمام کاستی ها و عیب های پدیدار شده در حین بازرسی باید تا قبل از راه اندازی به طور کامل رفع شوند. پس از آن سرپرست و مهندس پیمانکار پروژه برای جلسات مربوط به راه اندازی تصفیه خانه برنامه ریزی خواهند کرد.
جلسات مربوط به برنامه ریزی برای راه اندازی
هماهنگی زمان، تاریخ و محل برگزاری این جلسه با افراد مورد نیاز بر عهده سرپرست تصفیه‌خانه می باشد. سرپرست می بایست محورهای اصلی بحث و نکات مورد نیاز برای مشاوره با افراد مربوطه را به صورت کامل ارزیابی و آماده نماید. سرپرست به عنوان هماهنگ کننده ی راه اندازی بایستی پیش از برگزاری جلسه با مهندس پروژه و سایر افراد درگیر در این پروسه بحث و گفتگو نموده و نقطه نظرات و نکات پیشنهادی آن ها را لحاظ نماید.
برخی از افرادی که حضورشان در این جلسه مهم و ضروری می باشد عبارتند از مهندس پیمانکار پروژه، نماینده مالک تصفیه خانه، سرپرست تصفیه خانه و معاون وی، مشاوران راه اندازی، سرپرست بهره‌برداری، سرپرست واحد تعمیرات، مهندس شیمی مجموعه و نمایندگان بخش های حساس تصفیه خانه.
در طول جلسه سرپرست تصفیه خانه نقش کلیدی ای به عنوان هماهنگ کننده داشته و باید امور زیر را انجام دهد :
- پیش بینی و انتخاب تاریخ راه اندازی
- لیست افراد مورد نیاز در زمان راه اندازی
- تفویظ وظایف مشخص در زمان راه اندازی
- مشخص نمودن رویدادهای احتمالی
- مشخص نمودن افراد حاضر در مجموعه و افراد آماده
سرپرست باید جدول زمان بندی ای تهیه کند که تمام کارهای مورد نیاز از ابتدای راه اندازی تا رسیدن به راندمان کامل، در آن مشخص شده باشد.
جلسه مربوط به روز راه اندازی
در جلسه روز راه اندازی حضور مهندس پیمانکار پروژه و تامین کننده تجهیزات برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم و ارائه آموزش های مورد نیاز به پرسنل راهبری بسیار مهم می باشد. برخی از عملکردها و فرآیندهای سیستم مانند پمپ لجن و فیلتراسیون خلا که ممکن است برای تمام شیفت های کاری عمومیت نداشته باشد، بایستی توسط افراد کلیدی تمام شیفت ها رویت شود. تمام اقدامات مربوط به اپراتورها باید توسط سرپرست تصفیه خانه نظارت و اصلاح گردد تا تبدیل به روالی غلط و متداول نگردد.
آموزش راه اندازی برای اپراتورها در محل
برخورداری از اپراتورهای ماهر و متخصص شرط مهم و اساسی رسیدن تصفیه خانه فاضلاب به اهداف تعیین شده می باشد. وظیفه آموزش صحیح و مناسب پرسنل بهره برداری از تصفیه‌خانه بر عهده سرپرست تصفیه خانه، مهندس پروژه و تامین کننده تجهیزات می باشد. هدف این آموزش ها، آشنایی کامل پرسنل با بخش های مختلف تصفیه خانه، فرآیندهای آن و مسئولیت‌های آن ها در راهبری و تعمیر و نگه داری است.
آموزش ها باید به دو بخش آموزش‌های مربوط به راه اندازی خشک (بدون وجود آب یا فاضلاب در سیستم) و آموزش های مربوط به راه اندازی تر تقسیم شود. این آموزش ها باید متناسب با تجربه و مهارت های پرسنل به صورت ابتدایی یا پیشرفته انجام پذیرد. مسئولیت تقسیم بندی افراد به گروه های مختلف، تهیه دستورالعمل ها و جداول زمانی بر عهده سرپرست می باشد. برای مثال نمونه ی ساده ای از برنامه آموزشی برای پرسنل می تواند به صورت زیر باشد :
سه شنبه، 14 مهرماه
گروه اول – زلال ساز اولیه
1.آقا/خانم …….
2.آقا/خانم …….
3.آقا/خانم …….
مسئول آموزش – آقا/خانم ……. (از شرکت تامین کننده تجهیزات)
12:00 – 8:00 – راهبری، تعمیر و نگه داری و اقدامات اورژانسی
گروه دوم – آزمایشگاه
1.آقا/خانم …….
2.آقا/خانم …….
3.آقا/خانم …….
4.آقا/خانم …….
مسئول آموزش – آقا/خانم …….(مهندس شیمی)
12:00 – 8:00 – نمونه برداری و آزمایش، راهبری، تنظیم و نگه داری تجهیزات،
نتایج آزمایشات و اقدامات مورد نیاز، ثبت وقایع و نتایج در دفاتر مربوطه
آموزش های مربوط به راه اندازی خشک
این آموزش ها برای اپراتورهای تصفیه خانه باید شامل آشنایی وی با دستورالعمل های بخش‌های مختلف تصفیه خانه، چگونگی انجام وظایف و فراگیری تمام مسئولیت های وی در حین بهره برداری باشد. سرپرست تصفیه خانه یا هر فرد دیگری که وظیفه آموزش این نکات را بر عهده دارد باید برای توضیح کامل و درک بهتر اپراتورها نمودارها و دفترچه های راهنمای مربوط به بهره برداری، تعمیر و نگه داری و تجهیزات تصفیه خانه را همراه داشته باشد. هم چنین این آموزش ها باید حاوی مطالبی مانند آشنایی با پیکره بندی و نحوه چیدمان تجهیزات، سیستم لوله‌کشی و سیستم های کنترل از راه دور موجود برای تجهیزات و فرآیندها نیز باشد.
دستورالعمل های بهره برداری و نحوه ی انجام وظایف اپراتورها باید در اختیار آن ها قرار گیرد. در صورت امکان به صورت عملی نیز باید به اپراتور نشان داده شود که چگونه از بخش های مختلف تجهیزاتی که باید راهبری کند، نگهداری انجام دهد. بازرسی و تعمیرات دوره ای منظم مسئله ی بسیار مهمی می باشد که باید به صورت ویژه مورد تاکید قرار گیرد.
آموزش های مربوط به راه اندازی تر
این آموزش ها باعث درک عمیق تر اپراتور از فرآیندهای تصفیه شده و نحوه ی عملکرد تجهیزات زیر بار هیدرولیکی را نشان خواهد داد. همچنین نقش هر یک از قسمت از تجهیزات بر روی فرآیند کلی تصفیه نیز باید به صورت شفاف برای آن ها توضیح داده شود. در صورت امکان، سرپرست تصفیه خانه باید موارد زیر را مکمل این آموزش ها گرداند :
- بازدید از تصفیه خانه های مشابه موجود در منطقه یا پایلوت ها
- آموزش توسط هم سطحان، قرار گرفتن اپراتور در کنار اپراتوری باتجربه از تصفیه‌خانه‌ای دیگر و یادگیری مهارت ها و وظایف مشابه
- استفاده از سمینارهای آموزشی
امنیت
در فرآیند راه اندازی احتمال بروز حوادث بسیار بالا می باشد. برخی دلایل برای بالا بودن تعداد حوادث در این زمان عبارتند از:
- نا آشنایی پرسنل با تجهیزات و مراحل بهره برداری
- خالی بودن تانک ها و مخازن
- نصب غیر اصولی تجهیزات
- کافی نبودن نور، استفاده و قرار دادن نادرست نردبان و قرار دادن ابزارها در نقاط کور
- در معرض خطر قرار گرفتن پرسنل به دلیل تنظیم نبودن تجهیزات الکتریکال و مکانیکال
- آشنا نبودن پرسنل با مقدار مورد نیاز مواد شیمیایی مانند کلر
- نبود تجهیزات کافی و کامل برای تعمیرات
تجهیزات تصفیه خانه فاضلاب پیش از راه اندازی باید دارای برنامه ای برای چک کردن نکات ایمنی داشته باشند. جلسات مربوط به اقدامات ایمنی برای پیشگیری از بروز حوادث باید به صورت منظمی با کارکنان تصفیه خانه برگزار شود. البته برخی از این خطرات و نکات ایمنی در خلال آموزش های مربوط به راه اندازی خشک و تر به کارکنان یادآوری می شوند. هرگرنه نقص یا مشکل در سیستم، هرچند کوچک و جزئی، پیش از اقدام به راه اندازی باید رفع شود.
استفاده از علائم ایمنی مانند تابلوها و پوسترها برای مشخص نمودن مناطق پرخطر یا در دست تعمیر لازم و ضروری می باشد. در نظرگرفتن برخی تشویقات مانند جوایز یا مرخصی نیز کمک شایانی به اشاعه این مطلب خواهد کرد. آموزش کمک های اولیه برای مواجه با مشکلاتی از قبیل سوختگی، جراحات و … نیز بسیار مهم می باشد. آموزش های مربوط به نحوه و میزان استفاده از مواد شیمیایی مانند کلر نیز پیش از راه اندازی باید به صورت کامل انجام شود.
مبحث مربوط به ایمنی در دفترچه های راهنمای تصفیه خانه ها باید به صورت کامل مورد بررسی قرار گیرد و دارای لیستی برای تجهیزات ایمنی مورد نیاز در تصفیه خانه باشد. این تجهیزات غالبا شامل ماسک ها، لباس های ایمنی و جعبه کمک های اولیه می باشد. شماره تماس مراکز امدادی مورد نیاز مانند اورژانس، بیمارستان های مجاور، آتش نشانی و … نیز باید به صورت لیست در قسمت های مختلف و حساس تصفیه چسبانده شود.
فرم های مربوط به گزارش حوادث و روند برخورد با مصدومین نیز باید پیش از راه تهیه شده و در اختیار بخش های مربوطه قرار داده شود.
ادامه ساخت و ساز و تکمیل تصفیه خانه در زمان راه اندازی
در جلسه مربوط به راه اندازی ممکن است تشخیص داده شود که برای راه اندازی سیستم نیازی به کامل شدن ساخت تصفیه خانه نمی باشد و می توان سیستم را راه اندازی نمود. ادامه ساخت برخی قسمت های تصفیه خانه و نصب بعضی از تجهیزات در زمانی که سیستم در حال کار می‌باشد، امری غیرمعمول نمی باشد و در بسیاری از موارد رخ می دهد. در مواردی که این شرایط ایجاد می شود، باید آنالیزی دقیق و مطمئن از شرایط کارکرد سیستم به عمل آید.
پیمانکار و تامین کننده تجهیزات تصفیه خانه می بایست به سرپرست و سایر پرسنل اطمینان دهند که تجهیزات نصب شده و در حال حاضر مشکلی ندارند و خطری آن ها را تهدید نخواهد نکرد. هم چنین بدون هماهنگی قبلی و تایید سرپرست اختلاتی مانند قطعی برق برای تکمیل روند ساخت و ساز صورت نگیرد.
سرپرست و پیمانکار تصفیه خانه باید به صورت کامل با یکدیگر هماهنگ باشند و آگاه سازی یکدیگر از تصمیمات و اقدامات آتی، جدول زمان بندی تعیین نموده و در اختیار همدیگر قرار دهند. مشکلات احتمالی ازقبیل بسته شدن برخی راه های تردد به دلیل بارگیری یا تخلیه بار، زیاد شدن رفت و آمد در زمان تعویض شیفت، در نظر گرفتن مکانی برای انبار مواد مورد نیاز و … باید توسط سرپرست و پیمانکار تصفیه خانه در نظر گرفته شود و اقدامات لازم برای رفع آن‌ها نیز در دستور کار قرار گیرد.
وظایف و حیطه اختیارات سرپرست تصفیه خانه، پیمانکار و پرسنل آن ها نیز برای جلوگیری از آشفتگی و بروز صدمات جانی و مالی احتمالی، باید به صورت جزئی و دقیق مشخص شود. به عنوان مثال پیمانکار موظف است تا محل و زمان دقیق تحویل اجناس یا تجهیزات را برای جلوگیری از آسیب رسیدن به سایر تجهیزات موجود در منطقه یا بروز اختلال در عملکرد سیستم به اطلاع سرپرست برساند. همچنین مشخص نمودن مناطق ممنوعه برای پرسنل هر یک از طرفین، توسط تابلو ها یا علامت های مربوطه بسیار مهم و ضروری می باشد.
ایمنی در زمانی که بهره برداری و ساخت تصفیه خانه به صورت همزمان اتفاق می افتد، نقش پر رنگ تری خواهد داشت. احتمال بروز حادثه برای کارکنان و حتی ایجاد اختلال در این زمان بسیار بالا رفته و برای این مناطق، تدابیر ایمنی ویژه ای باید در نظر گرفته شود. هماهنگی میان سرپرست، پیمانکار و پرسنل آن ها نیز در کاهش این خطرات بسیار موثر می باشد.
