کلید اصلی موفقیت در کاهش مصرف آب یک سازمان، نهاد، شرکت و … مشارکت کارکنان و ارزیابی مکرر راهکارهای حفاظت از منابع آبی می باشد.
در کشورهای صنعتی، بیش از 50 درصد از مصارف انسانی آب مربوط به کسب و کارها می باشد. از آنجا که تجهیزات و تاسیسات تولیدی و صنعتی یکی از اصلی ترین مصرف کنندگان آب می‌باشند، یکی از جدی ترین چالش های صنایع و شرکت ها به کارگیری شیوه های صحیح مدیریت آب برای بهره وری بهتر، کاهش پساب و پایین آوردن میزان مصرف می باشد. این امر علاوه بر تاثیر مثبت بر روی محیط زیست موجب افزایش درآمد شرکت ها و صنایع نیز می شود.
بسیاری از کمپانی های بزرگ جهان مانند Coca-Cola، Johnson & Johnson و MillerCoors برنامه های آبی متعددی را برای بهینه سازی مصرف آب و کاهش نیاز به منابع آبی در دستور کار خود قرار داده اند. این اقدامات از حمایت کامل کارکنان برخوردار بوده و علاوه بر صرفه جویی قابل توجه در مصرف انرژی، باعث پایداری منابع آبی و محیط زیست نیز شده است.
به عنوان مثال در سال 2015 کمپانی Coca-Cola با همکاری شرکت Xylem موفق به جایگزینی میزان آب استفاده شده برای تولید نوشیدنی های شرکت، از منابع شهری و طبیعی گشت. طبق برآوردهای صورت گرفته این ابتکار Coca-Cola منجر به بازگشت 115 درصدی آب مصرف شده (9/191 میلیارد لیتر) در حجم فروش جهانی این شرکت شده است. مازاد آب مورد استفاده در تجهیزات و فرآیندهای شرکت نیز پس از تصفیه به سیستم های شهری یا طبیعت برگردانده می شود.
برای کاهش موثر حجم آب مصرفی در شرکت ها و صنایع نیاز به تعهد و مشارکت کارکنان و روش شناسی دقیق برای اندازه گیری صحیح میزان آب مصرفی می باشد.
5 راهکار موثر برای کاهش هدر رفت آب در شرکت ها و صنایع
- تعریف مشکلات آبی و نتایج قابل انتظار و مطلوب: اولین گام در مدیریت بهتر و کاهش مصرف آب در کمپانی شما، شناسایی مشکلات موجود و تعیین اهداف مورد نظر است. به عنوان مثال این موارد می توانند شامل کاهش خطرات مرتبط با کمبود آب، رشد و بهبود مزایای رقابتی در شرکت شما یا کاهش هزینه های جاری باشد. نکته ی بسیار مهم و مشترک در تمامی این موارد، فرهنگ سازی موثر و نظارت بیشتر و بهتر بر روی مسائل زیست محیطی می باشد.
- اندازه مقدار آب مصرفی : مرحله ی بعدی ایجاد یک برنامه ی مدیریت آب می باشد و این کار را می توان با بررسی نحوه ی مصرف آب در کمپانی خود آغاز نمایید. به یاد داشته باشید اگر قادر به اندازه گیری چیزی نباشید، نمی توانید آن را بهبود ببخشید. اگر تاکنون موفق به انجام این کار نشده اید، از همین امروز اندازه گیری مقدار آب مصرفی و تعیین اهداف ملموس در این رابطه را به طور جدی آغاز نمایید. برای یافتن پرمصرف ترین مناطق، از نصب صحیح تجهیزات اندازه گیری و همچنین قرائت و بررسی مدون آن ها اطمینان حاصل نمایید. اطلاع دقیق از هزینه های آبی یکی دیگر از نکات کلیدی برای اندازه گیری و هدف گذاری در این رابطه می‌باشد. استفاده از طرح های مدیریتی آب که مبتنی بر هزینه های بالقوه و حفظ محیط زیست است، منجر به برآورده شدن اهداف مالی و زیست محیطی تعیین شده از سوی کمپانی و سایر مراجع مربوطه خواهد شد. در صورت امکان از نیرو یا مشاوران متخصص استفاده نمایید، این امر نه تنها موجب درک بهتر شما از میزان آب مصرفی تجهیزات و فرآیندها می گردد بلکه کمک شایانی به تشخیص پرمصرف ترین نقاط، تعیین پایه ی متوسط برای مصرف آب و فراهم نمودن اطلاعات جزئی در رابطه با فرصت های کاهش مصرف، می نماید. در صورت هزینه بر بودن استفاده از نیروی متخصص، می توانید با آموزش صحیح بخشی از کارکنان خود از برون سپاری این امر خودداری نمایید.
- تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده از مصرف: پس از اندازه گیری مقدار کلی آب مصرف شده توسط کمپانی، نوبت به ارزیابی پرمصرف ترین نقاط و مقایسه آن ها با معیارهای شرکت می‌باشد. این کار موجب کمک به تشخیص فرصت های موجود در راستای بهینه سازی سیستم می گردد. پیشنهاد می شود در طول مرحله ی آنالیز، اقدام به طرح و پاسخ به سوالات زیر نمایید:
- مسئولیت نظارت و مدیریت سیستم آبی مجموعه ی شما بر عهده ی چه کسی می باشد؟
- آیا تاکنون اقدام به ارزیابی سن و بهره وری تجهیزات آبی خود از قبیل شیرها، سرویس‌های بهداشتی و سیستم های آبیاری نموده اید؟
- در صورت استفاده از سیستم های آبیاری آیا در طول روز از آن ها استفاده بهینه می‌گردد؟ تنظیمات مناسبی بسته به نیازها، شرایط فصلی و موقعیت جغرافیایی در آن ها انجام شده است؟
- در صورتی که از تجهیزات برج خنک کن استفاده می نمایید آیا بازدهی سیستم مناسب می باشد و چه اقداماتی را می توان در راستای ارتقا سیستم و نحوه ی استفاده آن از آب انجام داد؟
- آیا میزان آب مصرفی تجهیزات صنعتی و تولیدی را اندازه گیری می کنید؟ در این صورت آیا اقدام به رعایت معیارهای مورد نیاز برای بهینه سازی فرآیندهایی مانند خنک کاری، شستشو و روانکاری نموده اید؟
فراهم نمودن ابزار و آموزش های مناسب برای تیم مدیریت و حفاظت از منابع آبی کمک شایانی به انتخاب رویکردهای مناسب در راستای کاهش آب مورد نیاز در مجموعه خواهد نمود.
- بهبود مصرف فعلی آب: با اطلاعات جمع آوری شده در طی مراحل اندازه گیری و تجزیه و تحلیل، تیم شما آمادگی لازم برای تهیه و پیاده سازی طرح مدیریت آب را دارا خواهد بود. با اهدافی واقع بینانه و به نسبت راحتر، کار خود را آغاز نمایید. برخی روش های نسبتا ساده تر و کم هزینه تر برای صرفه جویی در استفاده از آب عبارتند از:
- تشخیص و رفع نشتی های موجود در لوله ها، لوازم و تجهیزات
- استفاده از محدود کننده های جریان برای شیرهای سرویس های بهداشتی
- نوسازی سرویس های بهداشتی (کاهش مقدار آب مورد استفاده در فلاش تانک ها)
- کاهش مقدار آب مورد استفاده برای مصارف خارجی مانند گیاهان و فضای سبز (با استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف آب و گیاهان مقاوم تر)
- استفاده مجدد از فاضلاب تصفیه شده برای مصارفی مانند آبیاری، برج های خنک کن و سایر مصارف غیر شرب
پس از به کارگیری این روش های زود بازده، می توان از استراژی ها و برنامه های بلند مدت مناسب برای مدیریت بهتر منابع استفاده نمود.
- کنترل مداوم تجهیزات و برنامه های تدوین شده و گسترش آن ها: انجام اقدامات اولیه ی مرتبط با صرفه جویی در مصرف آب به معنای شروع راهی طولانی و زمان بر می باشد. برای اطمینان از تدوام این موفقیت، انجام اندازه گیری های مورد نیاز و مقایسه ی عملکرد سیستم با نتایج مورد انتظار بسیار مهم می باشد. برای تحقق این امر باید اقدام به ایجاد سیستمی نظارتی و کنترلی برای تهیه گزارش از روند پیشرفت کار ایجاد نمود، و از همه مهمتر کارمندان خود را تشویق به اجرای هر چه بهتر این طرح نمایید.
همچنین می توانید با انجام اموری مانند به اشتراک گذاری نتایج کارهای صورت گرفته و دستیابی به اهداف تعیین شده با کارکنان خود موجب ترویج تعهد شرکت نسبت به برنامه های آتی و مشارکت بیشتر کارکنان در اجرای آن شوید. همچنین استفاده از نظرات و پیشنهادات کارکنان در رابطه با راهکارهای کاهش هزینه آب و صرفه جویی در مصرف آن، می تواند بسیار کمک کننده و اثر بخش باشد. این اقدامات موجب ایجاد حس غرور و مالکیت کارکنان در این فرآیند شده و سرعت رشد آن را افزایش خواهد داد.
در نهایت برای اطمینان از مدیریت صحیح آب توسط مجموعه خود، برنامه های در حال اجرای خود را به طور مداوم بازرسی نموده و موفقیت های به دست آمده را ارزیابی نمایید. فراموش نکنید یکی از مهم ترین نکات برای کاهش مصرف آب و هزینه های مربوط به آن، توسعه مداوم برنامه های در حال اجرا و استفاده از روش های جدید و به روز است.
